Betrouwbare modellen door onbetrouwbaar OV

Al het OV rijdt op tijd in verkeersmodellen. Huidige, state of the art, verkeersmodellen houden namelijk geen expliciete rekening met de betrouwbaarheid van de dienstuitvoering van OV, terwijl het door reizigers als één van de belangrijkste aspecten wordt gezien. Een onbetrouwbare dienstuitvoering leidt tot extra reistijd en een onzekere aankomsttijd. De verwachting is dan ook dat reizigers lagere kosten ervaren als zij gebruik maken van een meer betrouwbare reisoptie. Om dit aspect mee te kunnen nemen in een verkeersmodel, wordt in dit paper een driestappenplan gepresenteerd, gebruik makend van data over de gerealiseerde dienstuitvoering uit GOVI. Deze drie stappen bestaan uit het bepalen van de rijtijdspreiding van de voertuigen, het bepalen van het effect op wacht- en in-voertuigtijd en uiteindelijk het bepalen van het verwachte effect van onbetrouwbaarheid op de gemiddelde reistijd per reiziger. Deze benadering is succesvol getest op het verkeersmodel van de regio Utrecht: door het toevoegen van betrouwbaarheid als kenmerk van de OV lijnen in het model, is de verklarende waarde van het model toegenomen, doordat resultaat voor kalibratie 18% dichter bij de telcijfers komt. Doordat betrouwbaarheid nu als kenmerk van het OV netwerk wordt meegegeven, is het mogelijk om verbeteringen in de betrouwbaarheid expliciet mee te nemen als modelvariant. Dit biedt mogelijkheden voor het evalueren van maatregelen die niet zo zeer de snelheid van het OV beïnvloeden, maar wel de betrouwbaarheid. De modelresultaten kunnen bijvoorbeeld input zijn voor een maatschappelijke kosten-baten analyse. Verbeterde betrouwbaarheid heeft immers substantiële maatschappelijke baten tot gevolg. Het driestappenplan is de eerste aanpak én toepassing wereldwijd van het meenemen van onbetrouwbaarheid in verkeersmodellen. We verwachten dan ook het aantal toepassingen snel te kunnen uitbreiden de komende tijd.