De potentie van sociaal reisadvies als sturingsmaatregel in het openbaar vervoer

De COVID-19 pandemie en de bijbehorende reisbeperkende maatregelen gedurende lockdowns
hebben voor een forse daling in het aantal openbaar vervoer (OV) reizigers gezorgd. Nog altijd zijn
reizigersaantallen lager dan voor de pandemie. Daarentegen zijn met name in de spits enkele
trajecten zwaarbelast. Waar OV-bedrijven veelal aanbod gestuurde interventies doen om de
kwaliteit van te verbeteren, zou daarnaast ook de bestaande capaciteit in het OV beter benut
kunnen worden door de vraag efficiënter te verdelen. Dit artikel verkent de potentie van sociaal
reisadvies als sturingsmaatregel in het OV, waarbij een groep reizigers wordt gevraagd hun route,
modaliteit en of vertrektijd aan te passen om maatschappelijke of netwerk-brede doelstellingen te
halen. Dit paper presenteert een model raamwerk in de vorm van een optimaliseringsprobleem
voor het bepalen van systeem-optimaal maar gepersonaliseerd reisadvies. Het raamwerk
anticipeert op netwerk-brede terugkoppeleffecten in termen van drukte als gevolg van het
veranderende keuzegedrag in reactie op het advies. Een numerieke casestudy in het OV-stelsel van
Regio Twente verkent de effecten en de praktische haalbaarheid van de sturingsmaatregel.
Resultaten laten zien dat er een duidelijke wisselwerking is tussen netwerkefficiëntie en de
gelijkheid in gegeneraliseerde reiskosten, maar dat slechts een klein deel van de reizigers een
omweg dient te nemen om een substantiële verbetering in efficiëntie te bewerkstelligen.