Het effect van een sensitivering door een pretest op de verwerving van natuurwetenschappelijke begrippen

De verminderde beschikbaarheid van vakdocenten in het Nederlandse voortgezet onderwijs maakt het gewenst te zoeken naar effectiever onderwijs voor het leren van begrippen in bètavakken. Vanuit de schematheorie en onderzoek naar voorkennistoetsing lijkt het mogelijk om voorafgaand aan daadwerkelijke begripsverwerving relevante, al bestaande begripsnetwerken te activeren met een test. In een experimentele onderwijsopzet is nagegaan of deze sensitivering door een pretest in combinatie met een interactief digitaal systeem de effectiviteit van het onderwijs vergroot. De inhoud van het experimentele onderwijs betrof een oriëntatie op concepten op het grensvlak van de exacte vakken (inclusief informatica). De effecten van deze experimentele onderwijsopzet werden onderzocht in een uitgebreid Solomon Four onderzoeksdesign. Daarin werd het al dan niet operationeel maken van begrippen al dan niet gecombineerd met pretesten waarin zowel kort-antwoordvragen als meerkeuzevragen voorkwamen. In afzonderlijke experimenten werden betrouwbaarheid en equivalentie van de verschillende testen vastgesteld. De resultaten laten een hoge onderwijswinst zien, het meest na het toepassen van pretesten, maar ook zonder pretesten werden forse winsten gemeten. Er werd een significante interactie tussen pretest en de hoofdtreatment vastgesteld. Er werd geen verschil in pretesteffect van de twee vraagtypen geconstateerd. Het toepassen van een pretest zonder het operationeel maken van de begrippen had geen effect.