Ontwerpregels voor kruispunten in stedelijke netwerken (Design rules for junctions in urban networks).

Veel ontwerprichtlijnen voor wegen bevatten richtlijnen of aanbevelingen voor het ontwerpen van kruispunten in stedelijke gebieden. Daarbij gaat het in eerste instantie om het bepalen van het kruispunttype en vervolgens om de specifieke inrichting van bijvoorbeeld de (opstel)stroken, instellingen voor een eventuele verkeersregelinstallatie en de voorrangsregeling voor fietsers en/of voetgangers. De richtlijnen bevatten vaak een set van regels welke gebruikt kunnen worden om te bepalen welk kruispuntontwerp, of welk kruispunttype, in een specifieke situatie het beste is. Wat het beste is en dus welke criteria daarbij van belang zijn, kan daarbij variëren. De set van regels is doorgaans gebaseerd op vuistregels en/of eenvoudige (hiërarchische) beslisschema’s met als invoer de intensiteiten voor alle richtingen op het kruispunt. Er wordt gewerkt met criteria voor verkeersveiligheid en verkeersafwikkeling en in beperkte mate met criteria ten aanzien van milieu. De huidige ontwerpregels ontberen eenduidigheid. In de criteria worden meerdere vuistregels en rekenmethoden en criteria voor meerdere beleidsdoelen door elkaar gebruikt. Daarnaast wordt vaak een beperkt aantal ontwerpvarianten getoetst, waardoor de kans aanwezig is dat de ‘beste’ oplossing niet gevonden wordt, omdat deze variant niet is bedacht. Verder is het de vraag wat voor effect het consequent doorvoeren van lokale ontwerpregels heeft op de netwerkprestaties voor verschillende beleids(doelen). Wellicht is het beter om op bepaalde locaties te kiezen voor een ‘sub-optimale’ doserende kruispuntvorm, ten behoeve van een betere prestatie op netwerkniveau. Er is behoefte aan ontwerpregels voor kruispunten in stedelijke netwerken, waarmee op een systematische wijze een afweging gemaakt kan worden tussen het belang of gewicht van verschillende beleidsdoelen op zowel lokaal als netwerkniveau. Hierbij gaat het met name om beleidsdoelen die bijdragen aan het minimaliseren van de negatieve effecten van verkeer, zoals congestie, verkeersonveiligheid, uitstoot van schadelijke stoffen en geluidhinder. In deze paper wordt een onderzoeksopzet gepresenteerd waarmee deze behoefte wordt ingevuld en dus ontwerpregels bepaald, geanalyseerd en toegepast kunnen worden. Dit gebeurt op basis van modelsimulaties en de regels worden uiteindelijk toegepast in een beslissingsondersteunend instrument. De resultaten van het onderzoek zijn naast de nieuwe ontwerpregels, nieuwe kennis of inzichten in de netwerkeffecten van ontwerpregels voor meerdere doelen, een instrument om de regels te bepalen en een beslissingsondersteunend instrument voor het toepassen van de regels in beleidssituaties. De onderzoeksopzet wordt geïllustreerd aan de hand van een eerste uitwerking op basis van een theoretisch voorbeeld.