Organisatie-adviseurs en de illusie van "agency"

Als managers hun mogelijkheden om resultaten te sturen overschatten, zoals een recent artikel in Elsevier (Crooijmans, 1998) in de ondertitel benadrukt, op welke wijze moeten organisatie-adviseurs managers dan bijstaan in het leiden en vormgeven van hun bedrijf? Hen tot bescheidenheid manen, maar wel ondersteunen bij hun inspanningen? Volgens ons gaat het dieper dan dat. Adviseurs hebben te maken met een fundamentele ambivalentie. Aan de ene kant moeten zij managers steunen bij het leiden en vormgeven van hun organisatie, maar aan de andere kant worden zij geconfronteerd met de beperkte stuurbaarheid van organisaties, de complexiteit van veranderingsprocessen en de onzekere en meerduidige effecten van het handelen van zowel de manager als de adviseur zelf. Een adviseur staan daarbij twee verschillende routes open. Hij kan – ‘modernistisch’ – proberen de complexiteit te reduceren om voor zijn cliënt de (schijn van) stuurbaarheid te verhogen, of hij kan de complexiteit juist accepteren, omarmen en proberen te benutten bij zijn advisering. De vraag die we in dit artikel aan de orde stellen is: hoe gaan adviseurs te werk die voor deze tweede route hebben gekozen en hoe creëren zij een meerwaarde voor hun opdrachtgevers. Op basis van diepte-interviews met organisatie-adviseurs is het mogelijk om enkele typen in deze tweede route te onderscheiden en empirisch te illustreren. Met de typologie worden adviesaanpakken bespreekbaar voor adviseurs en hun cliënten en kan bewuster voor een aanpak gekozen worden.