Veranderende onderwijskansen?

Van oudsher is een centraal vraagstuk in de onderwijssociologie dat van de onderwijsachterstanden. Waarom blijven in het onderwijs meisjes achter bij jongens, allochtonen bij autochtonen en leerlingen uit de lagere sociaal-economische milieus bij die uit de midden en hogere milieus? Om een bevredigend antwoord op die vraag te kunnen vinden zal allereerst nagegaan moeten worden op welke terreinen die achterstand zich voordoet, wat de omvang van die achterstand is, of zich in de loop der tijd verschuivingen hebben voorgedaan, en vervolgens wat mogelijke verklaringen voor deze fenomenen zouden kunnen zijn. In deze bijdrage richten we ons eerst op de vraag wat we nu precies onder onderwijskansen verstaan, en waarom hier een maatschappelijk probleem ligt. Vervolgens komen de ontwikkelingen in onderwijskansen van de genoemde groepen in het laatste deel van de twintigste eeuw aan bod, met als prangende vraag of inmiddels de kansen gekeerd zijn: is er nog verborgen talent of kunnen we onze zoektocht staken? Of is het probleem wellicht gecompliceerder dan we eigenlijk denken? Tenslotte komt een aantal theorieën kort aan bod, waarin een poging wordt ondernomen dit fenomeen te verklaren. Omdat het hier om het onderwijs gaat, wordt daarbij speciaal stilgestaan bij de rol van de school.