Voorbij de winkelwagen; resultaten van onderzoek naar verkeerspatronen met betrekking tot het doen van boodschappen

Boodschappen doen is één van de voornaamste reismotieven in het stedelijke verkeer. Toch is weinig bekend over het verkeer met dit motief. Op de Universiteit Twente is daarom een onderzoek gestart naar wetmatigheden in het supermarktverkeer. Dit artikel geeft de belangrijkste bevindingen weer met betrekking tot de frequentie van boodschappen doen en de verdeling van deze ritten over de mogelijke supermarkten. Er is gebruik gemaakt van data uit de Omnibus-enquête van de gemeente Almelo. Het blijkt dat de generatie van verplaatsingen naar de supermarkt voornamelijk afhankelijk is van de (hemelsbrede) afstand tot de dichtstbijzijnde supermarkt en slechts in mindere mate van de socio-economische kenmerken van de huishoudens en kenmerken van de leefomgeving. Hoe groter de afstand tot de dichtstbijzijnde supermarkt, des te lager de gemiddelde ritfrequentie zal zijn. De invloed van de afstand verschilt echter ook voor de verschillende typen huishoudens. Het gemiddeld aantal ritten van alleenstaande ouderen daalt het sterkst met een toenemende afstand tot de dichtstbijzijnde supermarkt. Dit effect kan worden gebruikt als equity-indicator om de verdeling van huishoudens en supermarkten te beoordelen. Voor de gemeente Almelo kan worden geconcludeerd dat de huishoudens met lage inkomens ‘beter af’ zijn met betrekking tot het doen van boodschappen. De hogere gevoeligheid voor de afstand tot de dichtstbijzijnde supermarkt wordt gecompenseerd door het feit dat huishoudens met lage inkomens gemiddeld dichter bij een supermarkt wonen. Ondanks het feit dat de ritfrequentie afneemt met toenemende afstand tot de dichtstbijzijnde supermarkt, neemt de frequentie van boodschappen doen met de auto wel toe met een grotere afstand tot de dichtstbijzijnde supermarkt. Dit geeft aldus een duidelijke aanwijzing dat schaalvergroting in de supermarktbranche en de relocatie van supermarkten naar de periferie van steden tot meer autoverplaatsingen op het stedelijke verkeersnetwerk kan leiden en mogelijk tot meer hinder bij omwonenden.